O dysleksji - słów kilka

Drukuj
Kategoria: Dział pedagoga

 

Termin DYSLEKSJA ROZWOJOWA oznacza specyficzne trudności w nauce czytania i pisania u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, u których współwystępują zaburzenia funkcji poznawczych, percepcyjno-motorycznych, zaangażowanych w procesy nabywania tych umiejętności.

Określenie „specyficzne trudności” wskazuje na wąski i ograniczony zakres zaburzeń i dotyczy dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym. Termin "dysleksja rozwojowa" wskazuje na fakt wczesnych uwarunkowań tych trudności trwających od urodzenia, a nie nabytych w późniejszym okresie życia (Marta Bogdanowicz, Integracja percepcyjno-motoryczna. Metody diagnozy i terapii, 1990).

Dla określenia rodzaju poszczególnych trudności w czytaniu i pisaniu stosuje się na ogół trzy pojęcia: dysleksja, dysortografia i dysgrafia.


DYSORTOGRAFIA jako zaburzenie w pisaniu jest rozpoznawane wówczas, gdy występuje od początku nauki szkolnej u dziecka o prawidłowym rozwoju umysłowym, którego pismo wykazuje różnego rodzaju odstępstwa od prawidłowego zapisu wyrazów, w tym błędy ortograficzne, pomimo znajomości podstawowych zasad pisowni i odpowiedniej motywacji do poprawnego pisania.

DYSLEKSJA jako specyficzne trudności w czytaniu są rozpoznawane u dziecka wówczas, gdy jest ono prawidłowo rozwinięte intelektualnie, a mimo to ma trudności z opanowaniem umiejętności czytania i w tym zakresie znacznie odbiega od średniego poziomu klasy, do której uczęszcza, i od przeciętnych umiejętności czytania osiąganych w jego wieku. Trudności w czytaniu na ogół szybciej ustępują niż w pisaniu. Niemniej jednak część dyslektyków nie osiąga nigdy biegłości w czytaniu. DYSGRAFIA to trudności w opanowaniu umiejętności pisania poprawnego pod względem graficznym. Objawy:

Znaczne nasilenie tych cech powoduje, że pismo jest nieestetyczne oraz mało lub zupełnie nieczytelne. OBJAWY DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już w okresie przedszkolnym można zauważyć pierwsze symptomy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji:

W ostatnich latach sytuacja szkolna dzieci i młodzieży z dysleksją rozwojową jest coraz bardziej korzystna. Władze oświatowe zalecają, aby uczniów z fragmentarycznymi deficytami rozwojowymi traktować w sposób zindywidualizowany, zarówno w zakresie wymagań jak i oceniania. Po spełnieniu określonych wymagań uczeń sprawdzianów dysleksją, dysortografią, czy dysgrafią ma również prawo do korzystania z dostosowywania warunków i formy sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej oraz egzaminów gimnazjalnych i maturalnych. Rozporządzenie MEN z kwietnia 1999 r. mówi, że "nauczyciel jest zobowiązany na podstawie pisemnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej dostosowywać wymagania edukacyjne (...) w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe, uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z programu".

Bardzo ważnym czynnikiem w rozpoznawaniu i pomocy dziecku w pokonywaniu trudności w nauce czytania i pisania jest wczesna (już w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym) i profesjonalna diagnoza i terapia. Pierwszym etapem tej diagnozy jest wnikliwa obserwacja ucznia przez rodziców i nauczycieli, mająca na celu rozpoznawanie zaburzeń w czytaniu i pisaniu. Symptomatologia zaburzeń jest dokładnie omawiana w wielu opracowaniach zajmujących się problemem dysleksji. Objawy specyficznych trudności w nauce czytania zależą od rodzaju zaburzonych funkcji, jak również od głębokości deficytu każdej z nich. W różnych klasach, na różnych etapach nauczania zmienia się rola poszczególnych funkcji. We wstępnym etapie nauczania początkowego ujawniają się trudności głównie u dzieci z obniżoną sprawnością analizatora wzrokowego i kinestetyczno-ruchowego (trudności w rozpoznawaniu liter i odwzorowywaniu ich kształtu). W dalszym toku nauki ujawniają się kłopoty związane z obniżaniem sprawności w zakresie analizatora słuchowego. Drugi etap to profesjonalna diagnoza prowadzona w poradni psychologiczno-pedagogicznej przez pedagoga i psychologa, uzupełniana niekiedy konsultacją logopedy, a w razie potrzeby także innych specjalistów. Postępowanie diagnostyczne musi być zespołowe i kilkuetapowe, jako wynik ścisłego współdziałania nauczyciela, pedagoga, psychologa, a czasem i lekarza, przy stałym kontakcie z rodzicami. Istotne jest nie tylko ustalenie rodzaju i stopnia głębokości zaburzenia, ale także wskazanie mocnych stron dziecka. Pozwoli to ustalić możliwe sposoby kompensowania braków rozwojowych i uczenia się o charakterze zindywidualizowanym. W przypadku dzieci ze zdiagnozowanymi trudnościami należy włączyć takiego ucznia do zespołu korekcyjno – kompensacyjnego, prowadzonego w szkole przez nauczyciela – terapeutę przygotowanego do prowadzenia takich ćwiczeń (potocznie nazywanych reedukacją). W poradni są także prowadzone zajęcia terapii pedagogicznej dla uczniów z dysleksja rozwojową przez pedagoga.